(TÜBİTAK MAM) koordinasyonunda, İstanbul Teknik Üniversitesi’nin yürütücülüğünde “Kuşadası Körfezi İçindeki Fayların Depremselliğinin ve Aktif Tektonik Özelliklerinin Yüksek Çözünürlüklü Deniz Tabanı Ölçümleri ile Belirlenmesi” projesini başlatmıştır.
Projenin amacı, Kuşadası Körfezi’ne karadan uzanan fayların karakterlerinin ve aktif tektonik özelliklerinin araştırılması, yüksek çözünürlüklü batimetrik ve jeofizik verisetlerinin toplanması; ve bu faylar üzerinde meydana gelmiş geçmiş depremlerin deniz tabanındaki jeolojik izlerinin karot örnekleri ile tespit edilmesidir. Proje kapsamında icra edilecek 1. deniz araştırma seferinde, TÜBİTAK MAM Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü (ÇTÜE), DEU, İÜ, İTÜ, AFAD ve SHOD’dan 10 araştırmacı, TÜBİTAK MAM ÇTÜE’den 12 gemi mürettebatı yer almaktadır.
Gelişmiş cihaz ve ekipman altyapısına sahip TÜBİTAK MARMARA Araştırma Gemisi “Dinamik Konumlandırma Sistemi” sayesinde deniz üzerinde belirlenen bir noktada kendisini sabitleyebilme özelliğine sahiptir. Bu özellik kullanılarak deniz tabanında istenilen noktalara karot atılabilmekte, deniz tabanın belirli derinliklerine kadar sediman örneği alınabilmektedir. Oşinografik bir gemi olarak tasarlanan, başta Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Kocaeli Büyükşehir, İstanbul Büyükşehir, Bursa Büyükşehir ve İzmir Büyükşehir Belediyeleri olmak üzere olmak üzere bir çok kamu kurum ve kuruluşlar tarafından desteklenen projelerde yer alan TÜBİTAK MARMARA Araştırma Gemisi, jeofizik ve jeolojik çalışmalara TPAO Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı tarafından yürütülen “Gürpınar1 Kuyusu Sondaj öncesi Deniz Ölçümleri (Site Survey)” çalışmasıyla başlamış, oşinografik ölçümler (sıcaklık/tuzluluk, iletkenlik, meteorolojik ölçümler, akıntı ölçümleri, deniz suyu kolonu ve yüzeyinde numune alınması) ile jeofizik ölçümler (deniz tabanı haritalandırması, deniz tabanı akustik görüntüleme, deniz dibi kesit görüntüleyici, deniz tabanı karotiyer alınması) gerçekleştirmiştir. Bunlara ilave olarak TÜBİTAK araştırmacıları tarafından tasarlanan ve geliştirilen insansız su altı aracı (ROV) ile deniz yüzeyinden 1000 metre derinliğe kadar erişim sağlanarak, deniz tabanının görüntülenmesi, örnek alınması ve batık cisimlere erişim sağlanması da mümkün hale gelmiştir.
TÜBİTAK MAM bünyesinde, bugüne kadar deprem araştırmaları konusunda uzun yıllardır Marmara, Ege ve Doğu Anadolu bölgelerinde ortak yürütülen çeşitli projeler kapsamında üniversitelerimiz, AFAD, Kandilli Rasathanesi ve AB projeleri kapsamında yabancı ortaklarımızla bölgesel aktif faylar, deprem etkinliği, kabuk deformasyonlarının gözlemlenmesi, kabuk yapısı araştırma çalışmaları yapılmıştır. Marmara Bölgesindeki Büyükşehir belediyelerimizin destekleri ile, deprem zararlarının azaltılması amaçlı bazı (Yalova, Kocaeli, Bursa, Balıkesir ve İstanbul) illerimizde Deprem Tehlikesi Değerlendirme projeleri yürütülmüştür. Bunların yanısıra, aktif fayların yarattığı sismik etkinliğin, kabuk deformasyonlarının ve tarihsel depremlerin jeolojik, jeofizik, jeomorfolojik ve paleosismolojik yöntemlerle incelenmesine yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Merkezimizde halen deprem zararlarının azaltılması, büyük depremlerden sonra oluşan artçı depremlerin yakından izlenerek fay sistemlerinin detaylı tanımlanması, komşu faylar üzerinde yaratabileceği tetikleme, gerilme dağılımları ve fay sistemlerinin mekanizmalarının belirlenmesi konularında projeler yürütülmektedir. Jeolojik oluşumların ve arkeolojik eserlerin yaşlarının belirlenmesi konusunda en kritik bilgiyi Karbon 14 yaş tayini yapabilen Hızlandırılmış Kütle Spektrometresi (AMS-Accelerator Mass Spectrometer) altyapısı TÜBİTAK MAM bünyesinde 2016 yılından beri ulusal ve uluslararası kurumlara hizmet vermektedir.
“Kuşadası Körfezi İçindeki Fayların Depremselliğinin ve Aktif Tektonik Özelliklerinin Yüksek Çözünürlüklü Deniz Tabanı Ölçümleri ile Belirlenmesi” Projesinin 1. deniz seferinde yürütülecek jeofizik çalışmalar için DEÜ, İÜ ve ODTÜ kendi altyapılarında bulunan jeofizik ekipmanlarını tahsis etmiştir. SHOD Başkanlığı bölgede toplamış olduğu oşinografik verileri proje çalışma grubu ile paylaşmıştır. Söz konusu proje çalışması, Ege Denizi’nde hem ulusal hem de uluslararası sularda tamamen ulusal destekle ve ülkemiz araştırmacıları ve kurumları tarafından ortak yapılacak ilk milli deniz araştırma projesi olmaktadır.
Sefer dönüşü elde edilen verilerin işlenmesi ile çok daha önemli bilimsel sonuçlara ulaşılması beklenen çalışmalar günlük faaliyet raporları ile takip edilecek ve gelişmeler kamuoyu ile kurumsal iletişim kanalları aracılığı ile paylaşılacaktır.
