“Denizlerde Bütünleşik Kirlilik İzleme Projesi’’, TÜBİTAK-Marmara Araştırma Merkezi, Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü tarafından gerçekleştirilecektir.
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı destekli “Denizlerde Bütünleşik Kirlilik İzleme Projesi’’, ülkemiz deniz ve kıyı sularında 3 yıl süre ile TÜBİTAK-Marmara Araştırma Merkezi (TÜBİTAK MAM), Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü tarafından gerçekleştirilecektir.
Proje sözleşmesi, ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürü M. Mustafa SATILMIŞ ve TÜBİTAK MAM Başkanı Dr. Orkun HASEKİOĞLU tarafından 15 Mart 2017 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nda imzalanmıştır. İmza töreni esnasında TÜBİTAK MAM Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü Müdürü Dr. Selma Ayaz ile proje yöneticisi Hakan Atabay ve ÇŞB ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü Laboratuvar, Ölçüm ve İzleme Daire Başkanı Soner OLGUN ve ekibi tarafından projeyle ilgili bilgi verilmiştir.
Karadeniz, Marmara Denizi ve Boğazlar, Akdeniz ve Ege Denizi’nde kıyı ve nehir geçiş suları ile açık deniz istasyonlarında izleme yapılacaktır. Çalışmalar, TÜBİTAK Marmara Araştırma Gemisi aracılığıyla ve Üniversiteler ve diğer araştırma kurumları ile işbirliği içinde sürdürülecektir. Yapılacak deniz çalışmaları; Marmara Denizi’nde 3 dönem, diğer denizlerimizde ise yılda 2 dönem olarak planlanmış olup açık deniz suları da çalışmalara geçmiş döneme (2014-2016) nazaran daha fazla oranda dahil edilecektir. Bu kapsamda özellikle Karadeniz ‘de geniş yetki alanımız olan deniz sularında izleme faaliyetleri arttırılacaktır.
“Denizlerimizde Bütünleşik Kirlilik İzleme (ve Değerlendirme) Projesi” ile, Türkiye denizleri ve kıyı sularının fizikokimyasal özellikleri, ekolojik durumunu yansıtacak bileşen ve göstergeleri, kirlilik durumu, ile radyoaktivite seviyeleri, kıyı ve denizde biriken katı atıklar, deniz çayırları, deniz tabanı biyoçeşitliliği ve ekonomik balıkçılığa yönelik hedef türler ile bunlardaki kirletici seviyeleri izlenecektir. Elde edilen sonuçlarla kalite sınıflandırılması yapılarak, kıyı su kütlelerinin ve denizel alanların durumları değerlendirilecektir.
Bu kapsamda, yaklaşık 300 istasyonda gerçekleştirilmesi planlanan noktasal su kolonu çalışmalarının yanı sıra alansal olarak, toplam 56 makro flora, 80 trol ile biyoçeşitlilik (balık) ve katı atık, 40 trol istasyonunda 2 ticari tür balıkta ve ayrıca 5 midye istasyonunda kirleticiler, 2 deniz çayırları, 4 kıyısal katı atık çalışması yürütülecektir. Biyolojik bileşenlere ek olarak 60 makrozoobentoz, 95/40 fito/zooplankton çalışması gerçekleştirilecektir. Toplam 100 sediman istasyonunda yaygın olarak kirleticilerin seviyeleri tespit edilerek geçmiş yıllarla karşılaştırmalar yapılacaktır. Türkiye denizlerinde 20 istasyonda sediman ve su örneklerinde radyoaktivite seviyelerinin takibi sürdürülecektir. Mikroplastik çalışmaları 2014-2016 döneminde olduğu gibi pilot çalışmalar ile sürdürülecektir.
Proje kapsamında, deniz şamandıraları ile gerçek zamanlı su kalitesi ve hidrodinamik özelliklerin izlenebileceği pilot ölçekli sistemlerin kurularak, yaygınlaştırılmasına yönelik fizibilite çalışmalarının yapılması ve raporlanması hedeflenmektedir. Ayrıca, mevcut uydulardan sağlanan veri ve görüntülerin deniz izleme ve değerlendirilmesine yönelik kullanılması, BEAST/HEAT gibi yeni bilgisayar yazılımları ile denizlerimizin ötrofikasyon durumlarının belirlenerek değerlendirilmesi hedeflenmektedir. Ayrıca, baskı ve etkilerin kıyı su kütlelerinin yönetimi açısından birlikte değerlendirileceği çalışmalar yürütülecektir.
Proje sayesinde denizlerimizin fiziksel ve kimyasal özellikleri ile kirlilik ve ekolojik durum izlenerek, ulusal deniz yönetimi politika ve stratejilerinin belirlenmesi için bilgi temelli değerlendirmelerin yapılması amaçlanmaktadır. Bu çalışmalar sonucunda, denizler için çevresel durum raporları oluşturulacaktır.
2017 yılında Marmara, 2018 yılında Karadeniz ve 2019 yılında Akdeniz&Ege Denizi bölgesinde bölgesel çalıştaylar yapılacaktır. Çalıştaylarda izleme çalışma sonuçları ve denizel baskılar bölgelerde yer alan söz konusu denizlerin yararlanıcıları ve paydaşları olan kamu kurumları, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları, belediyeler ve diğer ilgili paydaşlarla paylaşılacaktır. Proje sonunda ‘’2. Ulusal Denizlerde İzleme ve Değerlendirme Sempozyumu’’ düzenlenecektir.
İlgili Bakanlık yayını aşağıda yer almaktadır.
http://www.csb.gov.tr/projeler/lab/index.php?Sayfa=haberdetay&Id=107356
