Geçtiğimiz yüzyıl içerisinde insanoğlunun yoğun faaliyetleri sonucunda kıyı alanları olumsuz yönde etkilenmiş ve bu durum giderek alıcı ortam su kalitesinin bozulmasına ve ekosistemin tahribatına neden oldu. Özellikle yerleşim, sanayileşme ve turizmin yoğun olduğu bölgelerde kıyılar üzerindeki baskı her geçen gün artıyor. Bu nedenle, kıyı alanlarında kirliliğin önlenmesine yönelik ulusal stratejilerin oluşturulması ve etkin eylem planlarının hazırlanması giderek daha büyük önem taşıyor.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı kıyılarımızla ilgili olarak gerek ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler (Barselona ve Bükreş Sözleşmeleri Kara Kökenli Kirleticiler Protokolleri), gerekse ulusal mevzuat ve ilgili AB Direktiflerini temel alarak ülkemiz kıyı alanlarının ve denizlerinin korunmasını sağlamak üzere 2000 yılından bu yana çalışmalarını sürdürüyor.
İlk olarak 2001-2004 yılları arasında “Kara Kökenli Kirleticilerden Kaynaklanan Kirliliğe İlişkin Ulusal Eylem Planının Hazırlanması (KKK UEP 2004)” Projesi TÜBİTAK MAM tarafından Bakanlık koordinasyonunda gerçekleştirildi. Daha sonra UNEP MAP isterlerine göre düzenlenen KKK UEP, 2005 yılında UNEP MAP Sekretaryasına sunuldu. Ülkemizde ise aynı amaç ile "Denizlerimizin Kara Kökenli Kirleticilere Karşı Korunmasına Yönelik Ulusal Eylem Planının Güncellenmesi (KKK UEP 2017)" 13 Haziran 2016 tarihinde T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü ile TÜBİTAK MAM Deniz Araştırmaları ve Teknolojileri Araştırma Grubu arasında imzalanan sözleşme ile başlatıldı ve 2017 yılında tamamlandı.
“Denizlerimizin Kara Kökenli Kirleticilere Karşı Korunmasına Yönelik Ulusal Eylem Planının Güncellenmesi Projesi (KKK UEP 2023)” T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü ile TÜBİTAK MAM Deniz Araştırmaları ve Teknolojileri Araştırma Grubu arasında Mayıs 2023 tarihinde imzalandı.
Projenin II. Tematik Çalışma Toplantısı, "Uygulanabilir Hedeflerin Tanımlanması, Potansiyel Önlemlerin Önceliklendirilmesi, Sıcak Noktaların ve Hassas Alanlarının Güncellenmesi" konularında 9-12 Temmuz 2024 tarihlerinde Bursa’da yapıldı.
Açılış konuşmalarını Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Deniz ve Kıyı Yönetimi Dairesi Başkanı Dr. Vildan Bölükbaşı Atay ve TÜBİTAK MAM Malzeme Teknolojileri Koordinatörü Dr. Ersin Üresin gerçekleştirdi.
Toplantıya T.C Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, TÜBİTAK MAM İklim Değişikliği ve Sürdürülebilir Başkan Yardımcılığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, ilgili Bakanlıklardan, üniversitelerden, STK’lar ve kıyı illerinde bulunan İl Çevre ve Şehircilik Müdürlükleri ile Büyükşehir Belediyelerinden yaklaşık 90 kişi katılım sağladı.
Çalıştay kapsamında kurum ve uzmanlık alanlarına göre belirlenen üç teknik çalışma grubu (Kentsel, Sanayi ve Tarım) şu çalışmaları gerçekleştirdi:
- Kara kökenli kirleticilerin mevcut durumunun değerlendirilmesi
- Hedeflerin belirlenmesi ve önceliklendirilmesi
- Çözüm önerilerinin taslak olarak hazırlanması
- Potansiyel önlemlerin belirlenmesi
- İzleme planlarının oluşturulması
Potansiyel önlemlerin teknik uygulanabilirliğinin değerlendirilmesi ve önlemlerin önceliklendirilmesi için fayda-maliyet çalışması kapsamında Çoklu Kriter Analizi (Multi Criteria Analysis-MCA) yöntemine göre katılımcılarımız ile kriterlerin değerlendirilmesi - sıralanması - puan matrisinin belirlenmesi çalışmaları tamamlandı. Yapılan bu çalışmaların sonucunda, ulusal hedefler ve önlemlerin toplam puanları üzerinden sıralandı. Çalıştay katılımcıları tarafından doldurulan tablolar ile taslak “Önlemler Öncelik Sıralama” tablosu oluşturuldu.
Ayrıca, proje ekibi Ulusal Sınır Bütçesi ve SN/HA analizlerinin sonuçlarını paylaştı. Tüm katılımcılar, Bursa Kumsaz Plajı’nda bir temizleme etkinliği gerçekleştirdi.
