ENERJİ
Karkamış Projesi
Proje Özeti
Karkamış Hidroelektrik Santrali İkaz Sistemleri Rehabilitasyon Projesi (2024-Devam Ediyor)
Proje Özeti
Türkiye’nin önemli akarsularından biri olan Fırat Nehri üzerinde yer alan Karkamış Hidroelektrik Santrali (HES), 2000 yılında tam kapasiteyle devreye alınmış olup toplam 189 MW kurulu güce sahiptir. Santral, her biri 31,5 MW gücündeki 6 ünitesiyle yılda ortalama 652 GWh elektrik üretimi gerçekleştirmektedir. Gerek bölgesel enerji ihtiyacının karşılanması gerekse şebeke kararlılığının sürdürülmesi açısından kritik öneme sahip olan bu santralin iki ünitesinde yer alan uyartım (ikaz) sistemlerinin günümüz teknolojisine uygun olarak yenilenmesini hedefleyen bu proje, yerli ve modern bir çözüm ile hem üretim güvenliğini hem de sürdürülebilirliği artırmayı amaçlamaktadır.
Proje kapsamında yürütülen rehabilitasyon çalışması, mevcut otomatik gerilim regülatörü, statik tip uyartım sistemi ve uyartım kesicisinin demonte edilerek yerlerine tam dijital, yedekli ve modern uyartım sistemlerinin kurulmasını içermektedir. Bu süreçte santralde hâlihazırda kullanılan uyartım trafoları sistemde kalacak şekilde yapı korunmakta; yalnızca uyartım sisteminin aktif bileşenleri çağdaş normlara uygun olarak yenilenmektedir. Proje; tasarım, imalat, fabrika testleri, lojistik, saha montajı, devreye alma, diğer sistemlerle entegrasyon, kullanıcı eğitimi, teknik dokümantasyon teslimi ve yedek parça teminini içeren anahtar teslimi bir çözüm kapsamında ele alınmıştır.
Teknik Detaylar
Yenilenecek uyartım sistemi; statik tip, tam dijital ve yedekli mimaride tasarlanmıştır. Böylece sistemin arıza emniyeti artırılmış, güvenilirlik ve bakım kolaylığı ön planda tutulmuştur. Modern mikrodenetleyici tabanlı yapı, hızlı gerilim ve akım regülasyonu sağlayarak üretim esnasında jeneratörün kararlı çalışmasına doğrudan katkı sağlar. Sistemin teknik özellikleri aşağıda verilmiştir:
• Nominal çıkış (uyartım) akımı: 1100 Adc
• Nominal çıkış (uyartım) gerilimi: 300 V
• Maksimum çıkış (uyartım) gerilimi: 500 V
• Maksimum çıkış (uyartım) akımı (zorlamalı uyartım modu): 1500 Adc / 20 saniye
• Çalışma frekans aralığı: 47,5 – 52,5 Hz
• İlk uyartım gerilimi ve süresi (maksimum): 125 Vdc – 10 saniye
• Pano besleme gerilimleri: 125 Vdc ve 400 Vrms 50 Hz (3 faz, ±10%)
Yeni sistem, sahadaki mevcut koruma, kontrol ve SCADA sistemleri ile tam uyumlu şekilde çalışacak şekilde geliştirilmiştir. Tüm pano ve kontrol donanımları, uzun ömürlü ve bakım dostu bileşenlerden seçilmiştir.
Proje Çıktısı
Karkamış Teknolojisi
Proje tamamlandığında, Karkamış HES’in iki ünitesinde kullanılan uyartım sistemleri yerli olanaklarla tamamen yenilenmiş olacak, böylece hem modernizasyon sağlanmış olacak hem de işletme güvenliği ve sistem kararlılığı önemli ölçüde artırılacaktır. Gerilim regülasyonu, reaktif güç kontrolü ve senkronizasyon işlemleri yeni sistem ile daha hassas, daha hızlı ve daha güvenilir bir biçimde yürütülebilecektir.
Ayrıca proje ile birlikte santralin bakım ve arıza durumlarına karşı tepkisi hızlanacak, daha az insan müdahalesi ile daha yüksek emre amadeliğe sahip bir yapı kurulacaktır. Yerli mühendislik gücünün etkin kullanımı sayesinde dışa bağımlılık azaltılmış, ülkemizin hidroelektrik santrallerinde ileri teknolojiye geçişine katkı sunulmuş olacaktır.