TÜBİTAK MAM ÇTÜE tarafından yürütülen, TÜBİTAK 1007 programı destekli, Deniz Dip Tarama Uygulamaları ve Tarama Malzemesinin Çevresel Yönetimi “DİPTAR” Projesinin Kapanış Çalıştayı 16-17 Kasım 2016 tarihlerinde Ankara’da Green Park Otelde başarıyla gerçekleştirildi.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili genel müdürlükleri ile kamu ve özel sektör temsilcilerinden oluşan paydaşların katıldığı, sözlü ve poster sunumlar ile panel oturumlarından oluşan 2 günlük etkinlikte, proje sonuçları paydaş kurum ve kuruluşlarla paylaşıldı.
Açılış konuşmaları MAM ÇTÜE Enstitü Müdürü Sn. Dr. Selma Ayaz ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'ndan Genel Müdür Yardımcısı Sn. Recep Akdeniz tarafından gerçekleştirildi. Proje yöneticisi Dr. Leyla Tolun’un(MAM ÇTÜE) projeyi tanıtımı sonrasında, proje ortakları Yrd. Doç. Dr. Ahsen Yüksek (İÜ DBİE) ve Prof.Dr. Süleyman Tuğrul (ODTÜ DBE), proje iş paketi sorumluları Dr. Merve Başar(MAM ÇTÜE), İbrahim Tan (MAM ÇTÜE) ve Dr. Sönmez Dağlı (MAM ÇTÜE) ile projeye destek veren üniversite öğretim üyeleri tarafından iki gün boyunca proje ile ilgili ayrıntılı sunumlar gerçekleştirdi.
Konuşmacılar; dip tarama malzemesi yönetim süreci, denizlerimize uygun boşaltım ve karada bertaraf alanlarının belirlenmesi, çevresel etkilerin izlenme stratejileri, model uygulamaları, geliştirilen karar destek sistemi ve Dip Tarama malzemesinin faydalı kullanımına ilişkin alternatifler konularında elde ettikleri sonuçlar ile uluslararası faydalı kullanım uygulamaları ve dip tarama ekipman-teknolojileri konusunda katılımcıları bilgilendirdiler.
Çalıştay’ın son günü gerçekleştirilen panel öncesinde, ÇŞB tarafından hazırlanmakta olan deniz dip tarama malzemesinin sürdürülebilir yönetimine ilişkin taslak yönetmelik paydaşlarla paylaşıldı. Panel sırasında paydaşların proje ve taslak yönetmelik ile ilgili soruları cevaplandı ve görüşleri değerlendirildi.
DİPTAR Projesi:
Denizcilik faaliyetlerinin artmasıyla birlikte ülkemiz kıyı alanlarında bulunan liman, marina ve dere ağızlarında, zaman içerisinde biriken sediman tabakasının taranarak, bu yerlerin derinleştirilmesi ihtiyacı da büyük ölçüde artmıştır. “(111G036)(T1007) Deniz Dip Tarama Uygulamaları ve Tarama Malzemesinin Çevresel Yönetimi (DİPTAR)” Projesi, ülkemizde dip tarama aktivitelerinin ve dip tarama malzemesinin, ekosisteme ve insan sağlığına zarar vermeden sürdürülebilir kullanım ilkeleri doğrultusunda yönetimine duyulan ihtiyacı karşılamak amacıyla 01 Ekim 2013 tarihinde TÜBİTAK KAMAG 1007 Programı desteği ile başlatılmıştır. TÜBİTAK MAM ÇTÜE, ODTÜ DBE ve İÜ DBİE ortaklığı ile gerçekleştirilmiş olan DİPTAR projesi kapsamında, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanmakta olan “Ulusal Taslak” yönetmeliğin temelini oluşturacak esaslar için gerekli veri ve bilginin, AB kriterlerini de dikkate alarak sağlanması hedeflenmiştir.
Bu amaçla; dip tarama malzemesi yönetimi ile ilgili protokol ve kılavuzları incelenmiş, Türkiye kıyılarından seçilen, farklı insan aktivitelerinin baskısı altındaki 15 pilot alanın sediman özellikleri (fiziksel, kimyasal ve biyolojik) belirlenmiştir. Taranan malzemenin boşaltım/karada bertaraf ve faydalı kullanım seçeneklerinin birlikte değerlendirildiği bir “tarama malzemesi yönetim süreci” tasarlanmış ve bu alanlarda test edilmiştir.
Kirlenmemiş dip tarama malzemesinin denize boşaltımı için, denizlerimizin farklı oşinografik özellikleri dikkate alınarak, uygun olabilecek 60 adet boşaltım alanı belirlenmiş, bertaraf alternatifinin değerlendirilmesine yönelik 15 pilot bölge özelinde dip tarama malzemesinin depolanmasına uygun, düzenli depolama sahaları ve terkedilmiş taş/maden ocakları belirlenmiştir. Tarama ve boşaltım aktivitelerinin kayıt altına alınmasını sağlayacak ve tarama malzemesi yönetim kararlarını kolaylaştıracak web tabanlı bir Karar destek sistemi de yine proje kapsamında tasarlanmıştır.
Dip tarama malzemesinin faydalı kullanımına yönelik olarak; bu malzemenin çeşitli ön işlemlerden geçirilmek kaydıyla karayollarında dolgu malzemesi olarak, betonda ince ve kaba agrega olarak, peyzaj uygulamalarında iyileştirilmiş yüzey toprağı olarak ve düzenli depolama sahalarında günlük ara örtü, geçirimsiz tabaka, üst örtü teşkili olarak kullanımları teknik ve çevresel açıdan laboratuvar ölçekli çalışmalar ile incelenmiştir. Ayrıca, laboratuvar ölçekli yıkama-eleme deneyleri gerçekleştirilmiş; ortaya çıkan atıksuyun yönetimini de içerecek şekilde ön işlem tesisi teorik olarak tasarlanmıştır. Dip tarama faaliyetine ve tarama malzemesinin denize boşaltım, karada bertaraf ve faydalı kullanım alternatiflerine ilişkin maliyet analizi gerçekleştirilmiştir.
Projeyi destekleyen TÜBİTAK Kamu Araştırmaları Araştırma Grubuna (KAMAG), projenin ülkemiz için önemine inanan Yararlanıcı Kurum Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na destekleri için teşekkür ederiz.
