ENERJİ
Projeler
Güç SistemleriProjeleri
Tamamlanan Projeler
Proje kapsamında Türkiye Elektrik Sisteminin Avrupa ile bağlantısı konusundaki fizibilite, planlama ve analizler grubumuz uzmanlarınca yapılmıştır. Bu kapsamda gerçekleştirilen çalışmalar ana hatlarıyla şu şekilde özetlenebilir:
- Elektrik şebeke modellerinin geliştirilmesi,
- Bağlantı noktalarının ve güvenli elektrik ticareti limitlerinin belirlenmesi,
- Türkiye elektrik sisteminin ve Avrupa şebekesinin dinamik modelinin oluşturulması ve kararlılık analizleri,
- Bağlantı sonrası oluşacak salınımların analizi ve çözümlenmesi,
- 50+ santrale gidilerek ayar çalışması,
- Uluslararası toplantılarda teknik destek sağlanması.
Proje kapsamında iletim şebekesi için 10 yıllık iletim sistemi master planına yönelik metodolojinin oluşturulması ve şebeke master plan çalışması gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda iletim şebekesi için bölgesel ve ulusal bazda yatırım planı oluşturulmuş, uluslararası bağlantı seçenekleri analiz edilmiştir. Bu sayede şebekenin kararlı, kaliteli ve kesintisiz işletişimi için en önemli gereksinimlerden biri olan doğru ve zamanlı planlamanın oluşturulabilmesi sağlanmıştır.
TEİAŞ Genel Teknik Destek Projesi, Türkiye Elektrik İletim A.Ş.’nin (TEİAŞ) elektrik iletim sisteminin güvenli, verimli ve sürdürülebilir bir şekilde işletilmesini sağlamak amacıyla yürüttüğü kapsamlı bir teknik destek ve danışmanlık programıdır
Projenin ana hedefi, elektrik şebekesinin planlaması sürecinde nitelikli analizler gerçekleştirilerek, doğru ve sürdürülebilir yatırım kararlarının alınmasında şebeke planlayıcılarına teknik destek sağlamaktır
Proje kapsamında iletim sistemi planlama, dinamik analizler, uluslararası bağlantıların ileri seviye analizleri konularında teknik destek çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, Kuzeydoğu Anadolu bölgesinde mevcut ve Gürcistan HVDC Back-to-Back bağlantısı sonrası yaşanan iletim sistemi güvenliği problemleri için yerli özel koruma sistemi geliştirilmiş ve gerçek zamanlı testleri yapılarak saha uygulaması gerçekleştirilmiştir.
Bu projede elektrik iletim sistemi işletmesini gerçekleştiren TEİAŞ için çeşitli konularda teknik destek ve analiz hizmetleri sunulmuş ve iletim sisteminin sağlıklı güvenilir ve ekonomik işletmesi için araçlar geliştirilmiştir. Proje kapsamında gerçekleştirilen çalışmalar ve amaçları ana hatlarıyla şu şekildedir:
- Elektrik sisteminde hızla artması beklenen rüzgar ve güneş santralleri için verimlilik ve güç sistemi kısıtları göz önüne alınarak optimum kapasitelerin belirlenerek ulusal şebekemizin yenilenebilir enerji dönüşümünde yol haritası oluşturmak,
- Elektrik sisteminin dengeli ve kararlı bir şekilde işletilmesi için gerekli olan yan hizmetlerin teknik kriterlerinin belirlenmesi,
- Sekonder frekans kontrolü hizmeti ile ilgili olarak rezerv optimizasyon aracı geliştirilerek şebekenin güvenli işletmesinin ekonomik olarak sağlanabilmesi,
- Şebekenin kayıplarının azaltılarak verimliliğinin arttırılması amacıyla gerilim/reaktif güç referans değerinin belirlenmesini sağlayan yazılım geliştirilmesi.
Projenin ana hedefi, elektrik şebekesinin planlaması sürecinde nitelikli analizler gerçekleştirilerek, doğru ve sürdürülebilir yatırım kararlarının alınmasında şebeke planlayıcılarına teknik destek sağlamaktır.
Bu kapsamda proje aşağıdaki değerlendirme başlıklarını içermektedir:
- Yenilenebilir enerji kaynaklarının iletim sistemine entegrasyonu,
- Enerji depolama sistemlerinin şebekeye entegrasyonu ve fizibilite çalışmaları,
- Yeni FACTS teknolojilerinin entegrasyonu için kapsamlı etki ve maliyet analizleri,
- İletim sistemi için HVAC ve HVDC yeni gerilim seviyelerinin araştırılması,
- Elektrik şebekesinin ana omurgasına yönelik teknik analizler.
Projede elektrik iletim sisteminin arıza ve öngörülemeyen durumlara karşı korunmasını sağlayan koruma altyapısının analiz edilebilir şekilde detaylı modellerinin çıkarılması ve sürekli analizlerinin gerçekleştirilmesi, sürdürülebilir koruma envanteri oluşturulması çalışmaları gerçekleştirilmektedir. Bu kapsamda geliştirilen bilgi sistemi altyapısı ve algoritmalar ile iletim şebekesi koruma sistemine yönelik periyodik analizler gerçekleştirilerek koruma koordinasyonun en doğru şekilde gerçekleştirilmesi için şebeke işletmecilerine teknik destek sağlanmaktadır.
Projede elektrik iletim sistemini kaliteli, sürekli, güvenilir ve ekonomik olarak işletebilmesi için önemli olan ve Yük Tevzi işletmesinin ihtiyaç duyduğu konularda yazılım, teknik destek, analiz ve danışmanlık hizmetlerini sağlanmaktadır. Bu kapsamda şebeke izlenmesi ve yönetimi için karar destek yazılımları (PV güneş üretim tahmini, durum tahmini, üretim ve iletim altyapıları için en uygun bakım planlamasının yapılması vb. ) oluşturulması ile enerji yönetim altyapısının yerli olarak iletim sistemi operatörüne kazandırılması için çalışmalar sürdürülmektedir.
Proje kapsamında, müşteri kurumun 10 yıllık planlama ufku çerçevesinde yenilenebilir enerji hedefleri ve yenilenebilir entegrasyonunun mali etkileri, birleşik bir şebeke ve enerji piyasası bakış açısıyla ortaya konmuştur. Böylece elektrik enerjisi alanındaki diğer aktörler (ETKB, EPDK vb.) için öngörüler sağlanmış; optimum maliyet ve güvenli şebeke işletimi odağında bağlanabilir kesintili yenilenebilir üretim kapasiteleri ile esneklik yatırım gereksinimleri belirlenmiştir.
Ayrıca proje kapsamında, artan yenilenebilir entegrasyonuna uygun şekilde güncellenmiş bir iletim sistemi dinamik modeli kurgulanmış ve şebekenin güvenli ve kararlı işletimi sağlanmıştır.
Devam Eden Projeler
Projenin amacı, müşteri kurumun işletme ve tesis aşamasındaki yeraltı kablolarının mevcut durumda çaprazlama/bölümlendirme/sonlandırma yapılandırmalarının incelenerek arıza ve işletme koşullarındaki analizlerinin yapılması ve tesis için kullanılacak teknik şartnamenin ve iş akış prosedürlerinin hazırlanmasıdır.
Bununla birlikte tanımlanacak süreçlerde ilgili müşteri kurum personeli tarafından kullanılmak üzere analiz ve raporlama araçlarının geliştirilerek web tabanlı platform üzerinden sunulması çalışmaları gerçekleştirilecektir. Ayrıca proje süresinde müşteri kurumun ihtiyaçları doğrultusunda yüksek seviyeli analiz ve eğitim taleplerine de yanıt verilecektir.
Geliştirilen teknik dokümanlar ve analiz araçları sayesinde ülkemiz kuruluşlarının bu konuda bilgi birikim seviyesinin arttırılmasının yanında elektrik şebekesi gibi ülkemiz için kritik öneme sahip altyapıların daha güvenli çalışması sağlanmış olacaktır.
Ülkemiz yakın dönemde, BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesinin katılımcısı olarak 2053 yılında sıfır karbon hedefine ulaşma niyetini beyan etmiştir. Bu hedefe ulaşmaktaki en önemli unsurlardan birisi ise temiz enerji üretimi (fosil kaynaklardan yenilenebilir enerjiye geçiş) payının arttırılması hususudur. Bu noktada yenilenebilir enerji üretiminin şebekedeki payının arttırılması için tahmin ve izleme sistemlerini kurulması önemli KM taşlarından birisi olarak görülmektedir. Bu proje kapsamında geliştirilmesi hedeflenen güneş üretim tahmini sistem, ülkemiz karbon ve yenilenebilir hedeflerine ulaşılması noktasında kritik öneme sahip altyapılardan birisidir.
Bu proje, elektrik iletim sistemini öngörülebilir ve güvenli olarak işletebilmesi için önemli olan fotovoltaik bazlı güneş enerjisi santrallerinin üretiminin tahmin edilmesi konusundaki hizmetleri kapsamaktadır. Projede fiziki ve yapay zeka tabanlı istatistiki modeller kullanılarak PV üretim tahminleri 6 saat – 3 gün periyodunda gerçekleştirilecektir.
Projede ayrıca İletim – Dağıtım arasında veri alışverişi gerçekleştirecek yeni ara yüzlerin geliştirilmesi yapılacaktır. Bu sayede dağıtıma gömülü üretim bilgileriin toparlanması sağlanacaktır.
İklim krizi ve küresel ısınmanın artan etkilerini azaltmak amacıyla Avrupa Yeşil Mutabakatına katılan ülkemiz enerji sektöründe kapsamlı bir dönüşümü ve enerji üretiminde kullanılan kaynakları temiz ve sürdürülebilir enerjiye yönlendirmeyi hedeflemiştir. İletim Planlama Teknik Danışmanlık Projesi, ülkemizin bahse konu hedefler doğrultusunda elektrik üretiminin gelecek 10-20 yıl içinde sürdürülebilir ve yeşil kaynaklardan sağlanması amacıyla şebekenin yenilenebilir planlamasını gerçekleştirme ve yol haritası oluşturma amacıyla oluşturulmuştur. Proje kapsamında Türkiye elektrik şebekesi için yenilenebilir entegrasyonu yol haritası oluşturulması, depolama entegrasyonu gereksinimlerin belirlenmesi, elektrik araçların şebeke entegrasyonu, yeni şebeke teknolojileri entegrasyonu ve teknik gereksinimlerin belirlenmesi konularında çalışmalar gerçekleştirilecektir. Enerji dönüşümünü özetleyen başlıklar göz önüne alındığında ar-ge ve uygulama içeren bu başlıkların ülkemizin yeşil dönüşüm, sıfır karbon hedeflerine ulaşması ve ülkemiz elektrik şebekesinin geleceğe hazırlanması noktasında katkı sağlanmış olacaktır.
Bu proje, TEİAŞ’ın elektrik iletim sistemini öngörülebilir, ekonomik ve güvenli olarak işletebilmesi için analizlere dayalı teknik danışmanlık işlerinin gerçekleştirilmesi, sistem işletmesinde yardımcı araçlar geliştirilmesi, mevzuat yönünden gereksinimlerin karşılanması konularında Ar-Ge’ye dayalı faaliyetlerden oluşan çalışmaları kapsamaktadır.
Çalışma kapsamında elektrik şebekesinin dönüşümü noktasında oluşacak yeni şebeke araçlarının modellenmesinin yanı sıra elektrik sisteminin ekonomik ve kararlı işletimi için yapay zeka destekli ve optimizasyon tabanlı karar destek algoritmaları geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Geliştirilecek yazılımlar, enerjide dijitalleşmenin etkisiyle artan verilerin değere dönüşmesi amacına uygun olarak, şebekeyi işleten operatörlerin anlık elektrik şebekesi durumu hakkında hızlı değerlendirme yapmasına ve karar alabilmesine olanak sağlayacaktır. Elektrikte dijitalizasyon ana temasında ar-ge ve ürün geliştirme içeren bu projenin tüm elektrik piyasası oyuncuları için öngörülebilirlik ve ekonomik işletme açısından fayda sağlayacağı öngörülmektedir.
Yük Tevzi Bilgi Sistemi (YTBS), elektrik güç sisteminin izlenmesi, raporlanması ve analizine yönelik temel araçları sunmak amacıyla tasarlanmış web tabanlı bir enerji yönetim platformudur. 2023 yılında başlatılan bir dizi proje kapsamında geliştirilen YTBS, TEİAŞ (Türkiye Elektrik İletim A.Ş.) için TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Güç Sistemleri Araştırma Grubu tarafından sürekli olarak geliştirilmekte ve yetenekleri her geçen gün artırılmaktadır.
YTBS, Türkiye elektrik iletim sisteminin işletme ve planlama süreçleri için merkezi bir veri altyapısı olarak görev yapmaktadır. Büyük ölçekli veri toplama, analiz, tahminleme ve optimizasyon uygulamalarını destekler ve ulusal elektrik şebekesinin dijital ikizi olarak hizmet vermek üzere tasarlanmıştır.